Hedda Gabler của Henrik Ibsen - từ kịch bản tới sân khấu Việt Nam
Từ khóa:
Hedda Gabler, Ibsen, sân khấu kịch Việt Nam, Kịch Mới, Tsuyoshi SugiyamaTóm tắt
“Hedda Gabler” (1890) của H.Ibsen là một tác phẩm không dễ tiếp nhận. Việc dàn dựng vở kịch này trên thế giới và cả ở Việt Nam đòi hỏi nhiều nỗ lực đột phá sáng tạo của đạo diễn và các diễn viên. Song sáng tạo không có nghĩa là chỉ khai thác từ kịch bản những gì mình cho là “vừa tầm” với nhu cầu, điều kiện tiếp nhận của công chúng, mà không kích hoạt toàn bộ nguồn năng lượng tinh thần tiềm ẩn trong kịch bản kinh điển vốn làm cho kịch bản không cũ đi theo thời gian. Sáng tạo của người nghệ sỹ phải khởi phát từ sự thấu triệt tinh thần cốt yếu của kịch bản vốn tiềm ẩn một chân trời đón đợi vượt ra khỏi khuôn khổ thời đại lịch sử cụ thể. Chỉ như vậy, vởdiễn mới có thể khơi dậy ở khán giả hồi ứng về ý nghĩa cuộc sống không mất đi tính thời sự của vở kịch. Từ quan điểm này, bài viết điểm lại một số kinh nghiệm dàn dựng vở kịch trên thế giới đầu thế kỷ XX và ở Việt Nam trong những năm gần đây. Bài viết đặc biệt nhấn mạnh thể nghiệm thành công của vở diễn “Hedda Gabler” trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ năm 2022 – 2023 do đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama dàn dựng. Đây là một kinh nghiệm quý báu đối với việc dàn dựng những vở kịch kinh điển trên sân khấu kịch Việt Nam.
Tài liệu tham khảo
Việt Hà, Vở kịch “HeddaGabler” của Henrik Ibsen - một tác phẩm hay trên sân khấu thành phố// SGGPonline, ngày 16/01/2005:https://www.sggp.org.vn/mot-tac https://www.sggp.org.vn/mot-tac">
-pham-hay-tren-san-khau-thanh-pho-post157610.html.
An Nguyên, Nhà hát Tuổi trẻ khởi công vở kịch Hedda Gabler tham dự Liên hoan Sân khấu Thể nghiệm Quốc tế lần thứ V// Cổng thôngtin điện tử Bộ VHTT&DL, ngày 26/07/2022: https://bvhttdl.gov.vn/nha-hat-tuoi-tre-khoi-congvo-kich-hedda-gabler-tham-du-lien-hoan-san-khau-the-nghiem-quoc-te-lanthu-v-20220726092118018.htm. https://bvhttdl.gov.vn/nha-hat-tuoi-tre-khoi-congvo-kich-hedda-gabler-tham-du-lien-hoan-san-khau-the-nghiem-quoc-te-lanthu-v-20220726092118018.htm.">
Hồng Quế, Sân khấu tồn tại để nâng cao giá trị con người// Báo Nhân dân điện tử, ngày 07/10/2022: https://nhandan.vn/san-khau-ton-tai-de-nang-cao-gia-tri-connguoi-post718688.html https://nhandan.vn/san-khau-ton-tai-de-nang-cao-gia-tri-connguoi-post718688.html">
Nguyễn Thị Minh Thái, Khổ thân nhân vật Hedda Gabler của nhà viết kịch Na-uy Henrik Ibsen, Báo điện tử Đại biểu nhân dân, số ra ngày 16/11/2004.
HP (TH), Nhà hát Tuổi trẻ ra mắt vở kịch kinh điển Hedda Gabler// Báo điện tử
ĐCS Việt Nam, Thứ tư, 28/09/2022: https://dangcongsan.vn/tu-tuong-van-hoa/nhahat-tuoi-tre-ra-mat-vo-kich-kinh-dien-hedda-gabler 620641.html. https://dangcongsan.vn/tu-tuong-van-hoa/nhahat-tuoi-tre-ra-mat-vo-kich-kinh-dien-hedda-gabler 620641.html.">
Những kinh nghiệm trong việc dàn dựng, biểu diễn kịch kinh điển thế giới trên sân khấu Việt hiện đại, BáoTổ quốc online, số ra ngày 23/06/2009.
Хеммерляйн Бьёрн (Hemmer, Bjørn). Ибсен. Путь художника (Ibsen. Con đường nghệ thuật). Москвa, Б.С.Г.- Пресс, 2010.
Блок А. А., Драматический театр В. Ф. Коммиссаржевской: Письмо из Петербурга (Nhà hát kịch của V. F. Komissarzhevskaya: Thư từ St. Petersburg)// Блок А.А., Собрание сочинений В 8 томах (Tuyển tập các bài viết).Tом 5. —
Станиславский К. С., Собрание сочинений в восьми томах (Tuyển tập các bài viết). Том 1. Москвa, Искусство, 1954.
Мейерхольд в русской театральной критике: 1898 – 1918 (Meyerhold trong phê bình sân khấu Nga: 1898 – 1918), М., Артист. Режиссер. Театр, 1997.